ទិវាសិទ្ធិនារីអន្តរជាតិ ទិវានារីអន្តរជាតិ ទិវាអន្តរជាតិនារី

ដើមឡើយឃើញប្រើពាក្យ ទិវាសិទ្ធិនារីអន្តរជាតិ (International Woman’s Day) ។ យើងច្រើននិយាយកាត់ថា ថ្ងៃសិទ្ធិនារី ឬ បុណ្យសិទ្ធិនារី គឺចាំមកបែបនេះរហូតមក ។ មែនទែនទៅ បុព្វហេតុនេះថ្ងៃនោះ គឺការបានទទួលសិទ្ធិសេរីភាពសំខាន់ៗ ១- មួយថ្ងៃធ្វើការ ៨ម៉ោង ២- ធ្វើការស្មើគ្នាបៀវត្សរ៍ស្មើគ្នា និង ៣-ការពារសុខភាពមាតា និងទារក ។ អាល័យតែរត់មាត់ទៅនឹងឃ្លា ទិវាសិទ្ធិនារីអន្តរជាតិ ឬទិវានារីអន្តរជាតិ ស្រាប់ពេលនេះគេអត់ថាអ៊ីចឹងទេ គេថា ទិវាអន្ដរជាតិនារី ។ អត់ដឹងថាគេដូរតាំងពីឆ្នាំមកទេ ។ តិចទៀត ទិវាកុមារអន្តរជាតិ នឹងទៅជា ទិវាអន្តរជាតិកុមារ ឬ អន្តរជាតិកុមារទិវា (International Children’s Day) ទិវាពលកម្មអន្តរជាតិ ដូរជា អន្តរជាតិពលកម្ម Sic ។ (សម្ព័ន្ធខ្មែរចាប់ផ្ដើមវល់)

ខ្មែរយើងមានវិធីរៀបពាក្យបំពេញន័យ (គុណនាម) បានពីររបៀប គឺបែបខ្មែរ (Head + Modifier) និង បែបបាលី-សំស្ក្រឹត (Modifier + Head) ។ ដូចយ៉ាង ផ្ទះធំ ភាសាខ្មែរ ភ្នំខ្ពស់ ក្នុងនោះពាក្យ ធំ ខ្មែរ និង ខ្ពស់ នៅបន្ទាប់ពាក្យដែលត្រូវពង្រីក (ផ្ទះ ភាសា និង ភ្នំ) ។ ស្ថិតក្នុងលក្ខណៈនេះ នារីអន្តរជាតិ គេរៀបតាមរបៀបខ្មែរ នារី អន្តរជាតិ ។ ដោយមានពាក្យ នារី (Head) ខ្មែរយើងមានឃ្លាថា នារីក្លាហាន នារីជឿនលឿន នារីបដិវត្តន៍ ជាដើម ។ ប្រសិនបើពាក្យ នារីអន្តរជាតិ ត្រូវដូរមកជា អន្តរជាតិនារី ពាក្យឯទៀតៗ ដូចយ៉ាង កុមារអន្តរជាតិ នឹងដូរទីតាំងមកជា អន្តរជាតិកុមារ  ទំនាក់ទំនងអន្តរជាតិ នឹងដូរមកជា អន្តរជាតិទំនាក់ទំនង ។

គួរប្រើពាក្យ សាស្ត្រាចារ្យ ដោយសន្សំសំចៃ

បញ្ហានៃការប្រើពាក្យដែលមានន័យថា សាស្ត្រាចារ្យ ពីដើមមិញវៀតណាមទំនងជាប់ក្លិនបារាំងមកដែរ ប៉ុន្តែប្រហែលជាគេបត់បានលឿន មិនសូវសូញសាញដូចយើង គេដូចជាលែងប្រើពាក្យនេះជាទូទៅហើយ គេទុកជាងារគុណវុឌ្ឍិផ្លូវការមួយស្របទៅតាមគោលការណ៍កំណត់ ។ រាជក្រឹត្យយើងមានហើយ អ្នកដែលបានយល់អំពីច្បាប់នេះហើយ គួរដូរទម្លាប់ពីការប្រើពាក្យ សាស្ត្រារ្យ យ៉ាងខ្ជះខ្ជាយដូចពីមុន ហើយគួរលែងថ្ងូរដោយលេសថា ប្រើធ្លាប់តែចឹងយូរហើយ នោះចេញ ។ Repetition is the First Principle of All Learning អីចឹងដល់យូរ ៗ ទៅ យើងនឹងមើលឃើញតម្លៃនៃពាក្យនេះ ប្រើដោយសន្សំសំចៃ ។ ណាស់តែមានច្បាប់ហើយ តែនាំគ្នានិយមតាមទម្លាប់ ច្បាប់នីមួយ ៗ ងាយអីនឹងដូរ ។

ហ វិបត្តិ

ក្នុងសំណេរ យើងមានរូបព្យញ្ជនៈផ្សំជាង ១៥០ គូ (អ្នកស្រុកហៅថា ព្យញ្ជនៈផ្ញើជើង) រួចស្រេចទៅហើយ ។ អណ្ដាតខ្មែរមានលទ្ធភាពបន្លឺ (អាន) បន្សំទាំងនោះដោយមិនពិបាក ព្រោះមិនប្រទាំងឬផ្ទុយនឹងលក្ខណៈបន្លឺបែបធម្មជាតិ គ្រាន់តែថា មានបន្សំខ្លះត្រូវចុះអាគម ដូចយ៉ាង ម្ក, ល្អ, …ជាដើម ។ ដោយឡែកអក្សរផ្សំដែលយើងកំពុងពង្រឹងលើអ្វីដែលមានពីមុនមកខ្លះដែលផ្ដួលលើចរន្តបរទេសនិយម និងចិតថែមថ្មីខ្លះ ដោយឈរលើការសន្មតនិងបំបិទភ្នែកឱ្យប្រឹងថាតាម កំពុងបង្កើតភាពស្រពិចស្រពិលឱ្យភាសានាពេលអនាគតហើយ គឺក្នុងន័យថា ឱ្យប្រឹងថា បិទផ្លូវតវ៉ា ហាមសួរ ។

…ការលើកឡើងនេះឥតបានទាត់ចោលការគោរពជាតិសព្ទទេ ប៉ុន្តែគោរពដោយហេតុផលមួយដែលយកមកធ្វើពិសោធន៍កើត ។ (ហ + ក) ហ្ក, (ហ គ) ហ្គ, (ហ ស) ហ្ស … អណ្ដាតខ្មែរបន្លឺបង្គុំនេះយ៉ាងដូចម្ដេច? ធម្មជាតិនៃបង្គុំព្យញ្ជនៈភាសាយើងគ្មាន ហ ផ្ដើមទេ យើងមានតែ (ក ល) ក្ល, (ក ដ)…, (ស វ) ស្វ…រៀនសរសេរតាំងពីថ្នាក់ទី ១ ។…

ហ ហត់

ហ ហត់ ពេលនេះបើយើងយកចិត្តបរទេស ហ ហត់ហើយ ព្រោះត្រូវគេយកទៅត្រួតត្រាលើ ក គ ស វ … ជាដើម ឱ្យទៅជា ហ្ក ហ្គ ហ្ស ហ្វ ប៉ុន្តែមិនដឹងបន្លឺយ៉ាងណា ។ បច្ចុប្បន្ន ភាសាខ្មែរមានអក្សរត្រួតមិនទាបជាង ១៦០គូ ឡើយនៅក្នុងឃ្លាំង ។ អក្សរត្រួតទាំងនោះ ប្រើតាងឱ្យសូរព្យញ្ជនៈល្បាយតាមគោលការណ៍ (គោរពតាមធម្មជាតិនៃការបន្លឺ) បន្លឺនៃភាសាយើង ពោលគឺ ក្រ ផ្សំដោយ ក + រ, ខ្ម ផ្សំដោយ ខ + ម … ចេញជាផលដោយនៅរក្សាធាតុដើមទាំងពីរ (input = output) ។ ដោយឡែក អក្សរត្រួតកត់ពាក្យបរទេសខ្លះ យើងមិនដឹងថាបន្លឺយ៉ាងណាឱ្យចំទេ ពិសេសអ្នកដែលមិនមានចំណេះដឹងភាសាបរទេសឆ្អិនឆ្អៅ ដោយហេតុថាបច្ចុប្បន្ន ឃ្លាំងសូរយើងមិនមាន g z f… ។ បើបន្លឺដូចអក្សរតម្រួតដែលយើងមានស្រាប់នោះ អណ្ដាតខ្មែរទូទៅ ឬអណ្ដាតទិព្វណាក៏ទំនងជាមិនធ្វើទៅរួចដែរ (ខុសទំនង) ? តោះ! សាកល្បងចាប់ផ្ដើមពីអក្សរត្រួតដែលយើងមានក្នុងប្រព័ន្ធសំណេរយើងស្រាប់ ក+រ ក្រ ក្រា, ឆ+ល ឆ្ល ឆ្លា, (input = output)…ហ+គ ហ្គ ហ្គា, ហ+ក ហ្ក ហ្កា…(input # output) ។ ចង់ថា ត្រួតក៏ត្រួតចុះ តែត្រូវបន្លឺដូចម្ដេច ? បើ ហ្គា អានថា គា ឬ ហ្កា អានថា កា ដដែល ម៉េចមិនប្រើធនធានជាតិដែលមាននោះសរសេរជា គា ឬ កា តែម្ដងទៅ ចាំបាច់ទៅខ្ជះខ្ជាយត្រួតនេះត្រួតនោះនាំរវល់ (អតិផរណាអក្សរត្រួត) ។ ឬមួយថា យើងខ្លាចម្ចាស់ពាក្យ (បរទេស) មកតាមមើលពាក្យដែលយើងខ្ចី (borrow) មកនោះ ថាយើងកត់ពាក្យគេមិនត្រឹមមិនត្រូវ ខំ! គេដកហូតយកពាក្យត្រឡប់ទៅវិញ ខានមានពាក្យប្រើ ឬយ៉ាងណា? ហ ហត់ ព្រោះពេលនេះ ហ ធ្វើការឱ្យ រ រក (ហ៊ក), រៀន (ហ៊ៀន), រែក (ហ៊ែក) ដែលការណ៍នេះរាប់ថាជាបាតុភូតបម្រែបម្រួលសូរក្នុងភាសា… យូរទៅ យើងមានស្នៀងដូចយ៉ាងអ្នកភាសាថៃខ្លះបានទាយទុកនោះទេដឹង ។ … នៅលើ ន វ ល, ហ នេះដើរតួជា ៉ ដូចយ៉ាង ហ្លាយ (ល៉ាយ ឬ ឡាយ), ចៅហ្វាយ (ចៅវ៉ាយ), ហ្នឹង (ន៉ឹង ឬ ណឹង), ប៉ុន្តែ ហ្វ ក្នុងសំណេរ កាហ្វេ ខ្មែរខំថា ka: fei បានជោគជ័យហើយ ។ យ៉ាងណាយើងក៏មិនត្រឡប់ថា ចៅហ្វាយ ជា cao fa:j ដែរ ។ ខេមរយានកម្ម (គ.ស. ១៩៧៣) បានឈានចេញពីចំណុចប្រទាំងប្រទើសនេះហើយ តែលោកជ្រុលទៅមានបញ្ហារឿង ១- តម្រួតរាយ, ២- ស្រៈពេញតួ, ៣- ណ ជា ន, និង ៤- ឡ ជា ល ។ បច្ចុប្បន្នយើងបានត្រឡប់រូបសំណេរទៅប្រើតាមវចនានុក្រម គ.ស. ១៩៦៧ ស្ទើរអស់ទៅហើយ តែយើងបែរជ្រុលទៅថែម… ដូចឃើញសព្វថ្ងៃ ។សរុបមក បើ ហ្គ ហ្ក ស្ស ហ្វ (ហ្វ ពាក្យមួយចំនួន) គ្មានអ្វីក្រៅពីសូរ គ ក ស៊ វ ដែលយើងមានទៅហើយទេ មិនគួររវល់ត្រួតអក្សរច្រើន (អ្នកភាសាវិទ្យាច្រើនឈរលើគំនិតសន្សំសំចៃ economic ។ ហ្គារាស យើងសរសេរ ការ៉ាស បានទៅហើយទេតើ ។ អុកស៊ីសែន មើលទៅដូចស្រួលហើយតើ ចាំបាច់អីទៅសរសេរ អុកស៊ីហ្សែន ។ល។

សៀវភៅ ភាសា វប្បធម៌ និងអក្សរសាស្ត្រខ្មែរ

សៀវភៅ​ដែល​មាន​ចំណងជើង​ថា កម្រង​អត្ថបទ​ស្រាជ្រាវ : ភាសា វប្បធម៌ និងអក្សរសាស្ត្រខ្មែរ នេះ បាន​ត្រូវ​បោះពុម្ព​ឡើង​នៅ​ឆ្នាំ ២០១៩ ក្រោយ​ពី​បាន​កែសម្រួល​ទាំង​ខ្លឹមសារ​និង​អក្ខរាវិរុទ្ធ ។ អត្ថបទទាំងអស់ត្រូវ​បាន​រៀង​តាម​លំដាប់ ភាសា វប្បធម៌ និង​អក្សរសិល្ប៍ ។ អត្ថបទ​នីមួយ ៗ បាន​ឆ្លង​ការធ្វើបទបង្ហាញ​នៅ​ក្នុង​សន្និសីទ និង​​បានចូលរួម​ចុះផ្សាយ​នៅ​ក្នុង​ទស្សនាវដ្ដី ។ ការប្រមូល​ចងក្រង​ទៅ​ជា​សៀវភៅ​មួយ​ក្បាល​នេះ​ឡើង គឺ​ក្នុង​បំណង​ប្រមូល​ផ្ដុំ​កិច្ចស្រាវជ្រាវ​របស់​ខ្ញុំ​ឱ្យ​ស្ថិត​នៅតែក្នុង​សៀវភៅ​មួយ​ក្បាល និង​ជួយសម្រួលដល់ការស្វែងរកពីសំណាក់អ្នកសិក្សាស្រាវជ្រាវ ក៏ដូច​អ្នកអាន​ដែលចាប់អារម្មណ៍នឹងវិស័យទាំងនេះ ។ ខ្ញុំសង្ឃឹមថា នឹងបានទទួលមតិរិះគន់​ក្នុង​ន័យ​ស្ថាបនា​ពីគុណម្ចាស់ លោកអ្នកនាពេលអនាគត ។

បើគុណម្ចាស់ លោក​អ្នក​ដែល​ចាប់​អារម្មណ៍​​នឹងស្នាដៃនេះ អាចរកជាវបាន​នៅ​ហាងសៀវភៅ​ក្នុងបរិវេណ​សាកលវិទ្យាល័យ​ភូមិន្ទ​ភ្នំពេញ និងបណ្ណាគារនានាក្នុងរាជធានីភ្នំពេញ ឬអាចទាក់ទងមកទូរសព្ទលេខ 012625325 រៀងរាល់ម៉ោងធ្វើការ ។

សូមអរគុណ ចំពោះការគាំទ្រពីគុណម្ចាស់ និងលោកអ្នកទាំងអស់ ។​

អ្នកនិពន្ធ : បណ្ឌិត ជុំ ស៊ុនណាង (Chom Sonnang, จุม สุนนาง)

ពិចារណាអំពីលទ្ធភាពភាសាខ្មែរ

6. Vol 17 No11 INL Journals ពិចារណាលទ្ធភាពភាសាខ្មែរ

ស្លាកសញ្ញាចរាចរ

 

 

មានមតិជាច្រើនអំពីការបើកកៀរខ្លោងបម្រាមនៅដើមស្ពានថ្មី ផ្សារដីហុយ ដោយនៅក្នុងនោះមាន​សំណួរ​មួយលើកឡើងថា តើនេះជាកំហុសនរណា?

អ្នកចូលរួមផ្ដល់គំនិត/មតិភាគច្រើនបានដាក់កំហុសនេះទៅអ្នកបើកបរទាំងស្រុង ដោយលើកឡើងថា អ្នកបើកបរមិនចេះច្បាប់ចរាចរ ខ្វាក់ភ្នែក…ជាដើម។

ជុំវិញបញ្ហានេះ មានចំណុចគួរពិចារណាជាច្រើនមុននឹងសម្រេចថាយ៉ាងណានោះ។ ក្នុងនោះយើងគួរ​ពិចារណា​ទៅ​លើការបើកបរ ទីតាំងនៃស្លាក ស្លាកតឿនបន្ទាប់បន្សំឯទៀត។

តាមរយៈកាសែតរស្មីកម្ពុជា ឧបទ្ទវហេតុនេះកើតឡើងពីអ្នកបើកបររវល់និយាយទូរសព្ទ។ បើពិនិត្យ​ទៅ​លើស្លាកសញ្ញាចរាចរវិញ តើមុននឹងដល់ស្លាកដែលត្រូវបុកនេះមានស្លាកតឿនជាមុនដែរឬទេ? ដូចជាមិនមានស្លាកតូចៗដើម្បីដាស់តឿនមុនទៅដល់ទេ(តាមរូប) ចំណែកស្លាកសញ្ញានៅលើ បារ៉ាស់ដូចជាតូចពេក មើលពីចម្ងាយមិនដឹងថាជាអ្វីផង។ ចុះទម្រាំបើកបរពេលយប់ទៀត តើយ៉ាង​ណា​ដែរ?

តាមរយៈធ្វើដំណើរកន្លងមក(នៅស្រុកក្បែរខាងនេះទេ) កាលណាមានបម្រាម​អ្វីមួយ​ឬចំណុច​គ្រោះ​ថ្នាក់​នៅខាងមុខ ដូចជាការដ្ឋានជាដើម គេតែងតែដាក់តាំងសញ្ញាតឿន ភ្លើងបំភ្លឺ ឬធ្វើគំនូស​សញ្ញាច្រើន​កន្លែង មុននឹងដល់កន្លែងដែលត្រូវប្រុងប្រយ័ត្ន។

ទិដ្ឋភាព​​បែបនេះកម្រឃើញណាស់នៅស្រុកយើង។ អ្នកបើកបរត្រូវមានញាណ​ពិសេស​មួយសម្រាប់​ដឹងថា​ខាងមុខមានអ្វីខ្លះ។ ដូចករណីគ្រោះថ្នាក់បុកបង្គោល​ខ្សែភ្លើង​នៅ​ផ្លូវទ្រុងមាន់​កាលពីពេល​កន្លង​ទៅ។ បង្គោលនៅចំកណ្តាលផ្លូវ អ្នកដែលធ្លាប់ធ្វើដំណើរឆ្លង​កាត់​ទើបអាចដឹងថា មានបង្គោលភ្លើង​ឈរ​ជាជួរ​លើទ្រូងផ្លូវ។ អ្នកមកពីចម្ងាយពិតជាមិនដឹងទេ។ ប៉ុន្តែប្រសិនបើគេមានសញ្ញា ឬស្លាក​ចំណាំង​គ្រប់គ្រាន់តាមបច្ចេកទេចរាចរ នោះក៏អាចកាត់បន្ថយគ្រោះថ្នាក់បានមួយកម្រិតដែរ។

សរុបមកអ្នកធ្វើដំណើរនៅស្រុកខ្មែរត្រូវមានការប្រុងប្រយ័ត្នកម្រិតខ្ពស់និងត្រូវមានញាណទិព្វដឹងមុន ត្រូវមានបំណិនឡេមឡឺម។ នៅស្រុក​យើង អ្នកទទួលម៉ៅការសាងសង់ផ្លូវថ្នល់​ទំនងជាមិនសូវអស់ទុន​ច្រើនសម្រាប់​ផ្ដល់សុរត្ថិភាពអ្នកប្រើ​ប្រាស់ផ្លូវ​ថ្នល់ក្នុងអំឡុងពេលការដ្ឋានកំពុងដំណើរការទេ។ មានការដ្ឋានខ្លះដោតមែកឈើ ឬឫស្សីតូចៗ ចងខ្សែរយាលចាំចាប ឬមានការដ្ឋានខ្លះមិនអីជាសញ្ញាសោះឡើយ។ អ្នកប្រើប្រាស់ផ្លូវថ្នល់ត្រូវម្ចាស់ការលើការបើកបរ។

 

អានបន្ថែម៖

1. រថយន្តបើកបុក…
2. បង្គោលភ្លើងមរណៈ…

សួស្ដីឆ្នាំថ្មី

សួស្ដីឆ្នាំថ្មី ឆ្នាំចរ សំរិទ្ធស័ក ពុទ្ធសករាជ ២៥៦២ (គ.ស. ២០១៨)។ នៅក្នុងឱកាសឆ្នាំថ្មីនេះ សូមទេព្តាឆ្នាំថ្មីប្រសិទ្ធិពរជ័យ សិរីសួស្ដី ភាពចម្រុងចម្រើនដល់ជនរួមជាតិគ្រប់រូប។

លោកបណ្ឌិត

នៅក្នុងសង្គមភាសាខ្លះ ដូចជាក្នុងភាសាអង្គ្លេសអ្នកដែលបានបណ្ឌិតហើយ គេលែងដាក់ពាក្យ (courtesy titles) Mr., Mrs., Ms. នៅខាងដើមឈ្មោះទៀតហើយ គឺគេប្រើ Dr. ជំនួសវិញ ពោលគឺមិនថា Mr. Dr., Mrs. Dr., Ms. Dr. ទេ ។ ករណីស្រដៀងគ្នានឹងភាសាអង្គ្លេសនេះ ក៏ឃើញមានប្រើញឹកញាប់ក្នុងភាសាថៃបែបផ្លូវការដែរ ។ ចំណែកខ្មែរយើងដូចនៅប្រទាញប្រទង់គ្នានៅឡើយ ។ នៅក្នុងលិខិតផ្លូវឬឯកសារខ្លះ ជួនឃើញគេប្រើតែពាក្យ បណ្ឌិត ក៏មាន ហើយខ្លះថែមពាក្យ លោក លោកស្រី កញ្ញា គឺ លោកបណ្ឌិត លោកស្រីបណ្ឌិត កញ្ញាបណ្ឌិត ជាដើម ។ ការប្រើផ្គួបគ្នាបែបនេះស្ដាប់ទៅដូចនៅរសេមរសាម ។ បើយើងនាំគ្នានិយមប្រើដូចនៅក្នុងភាសាអង្គ្លេស លែងអាឡោះអាល័យពាក្យ លោក លោកស្រី …. គឺប្រើតែពាក្យ បណ្ឌិត នៅដើមឈ្មោះ នោះប្រហែលជាស្ដាប់ទៅដូចសមទំនងជាង ។ តើលោកអ្នកយល់យ៉ាងណាដែរ?

វចនានុក្រមជាគោល

មកដល់ថ្ងៃនេះភាសាខ្មែរយើងនៅពឹងលើវចនានុក្រមពុទ្ធសាសនបណ្ឌិត្យ ឆ្នាំ ១៩៦៧ (ដែលយើងនិយមហៅថា វចនានក្រម សម្ដេចសង្ឃ ជួន ណាត) ជាមូលដ្ឋាន។ ពាក្យខ្លះសាធារណជនបានប្រើរត់មាត់រត់ដៃ ទៅហើយ ប៉ុន្តែពេលងាកមកមើលក្នុងវចនានុក្រមបែរជាមានរូបសំណេរឬសេចក្ដីពន្យល់ផ្សេង, ដូចយ៉ាងពាក្យ អញ្ចឹង អាមេរិក អធ្យាស្រ័យ ធ្ងន់ធ្ងរ ឃាតករ មោទនភាព ជាដើម។ ក្នុងចំណោមពាក្យដែលលើកឡើងខាងលើ នៅក្នុងវចនានុក្រម លោកសរសេរជា អីចឹង(អ៊) អាម៉េរិក អជ្ឈាស័យ ឃាតក មោទកភាព។ តាមពិតពាក្យ អធ្យាស្រ័យ ក៏មាននៅក្នុងវចនានុក្រមដែរ ប៉ុន្តែលោកហាក់ផ្ដល់តម្លៃដល់ អជ្ឈាស័យ ច្រើនជាង។ ពាក្យ អធ្យាស្រ័យ/អជ្ឈាស័យ និង ធ្ងន់ធ្ងរ ន័យនៅក្នុងវចនានុក្រម និងនៅក្នុងការប្រើប្រាស់ជាក់ស្ដែងនាពេលបច្ចុប្បន្នមិនដូចគ្នាទេ។ ធ្ងន់ធ្ងរ នៅក្នុងវចនានុក្រមផ្ដល់ន័យវជ្ជមាន ចំណែកការប្រើប្រើប្រាស់សព្វថ្ងៃនេះ យើងប្រើ ធ្ងន់ធ្ងរ ក្នុងន័យអវិជ្ជមាន។ លោកអៀវ កើស តាមរយៈស្នាដៃរបស់លោក (ភាសាខ្មែរ ការសាកល្បពិនិត្យដោយរកហេតុផល.​ ភ្នំពេញ៖ ពុទ្ធសាសនបណ្ឌិត្យ, ១៩៦៧, ទំ. ១៨-១៩) ក៏ទំនងជាមានគំនិតផ្ទុយពីសំណេរខ្លះក្នុងវចនានុក្រមពុទ្ធសាសនបណ្ឌិត្យខ្លះដែរ។ ប៉ុន្តែទោះជាយ៉ាងនោះក្ដីលោកបានក្រើនរំឭកអំពីបញ្ហានេះដែរ៖